Vải Rayon
Vải Rayon là một loại chất liệu được biết đến với nhiều ưu điểm nổi bật như độ mềm mại. Chúng có khả năng thấm hút tốt và giá thành hợp lý. Nhờ vào những đặc tính này, vải Rayon đang ngày càng trở nên phổ biến. Trong bài viết này, Đồng Phục May Đo sẽ cùng bạn khám phá chi tiết về khái niệm vải Rayon, các ưu điểm của nó, phân loại các loại vải Rayon và các ứng dụng của loại vải này trong cuộc sống hàng ngày.
Vải Rayon là gì?
Vải Rayon là loại vải bán tổng hợp được sản xuất từ cellulose, một hợp chất hữu cơ có trong gỗ, bông, tre, và nhiều loại cây khác. Tuy nhiên, để tạo ra sợi Rayon, người ta phải thực hiện quá trình xử lý hóa học phức tạp. Mặc dù có nguồn gốc từ tự nhiên, Rayon vẫn được xếp vào nhóm vải bán tổng hợp.
Vải Rayon nổi bật với tính linh hoạt cao và nhiều đặc tính của các loại vải tự nhiên như cotton, linen, và lụa. Vì vậy, vải Rayon được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất trang phục.
Nguồn gốc của sợi Rayon
Ý tưởng về sợi vải Rayon ra đời từ năm 1846. Tuy nhiên, phải đến những năm 1860, khi ngành công nghiệp tơ tằm Pháp gặp khó khăn, Louis Pasteur và Bá tước Hilaire de Chardonnet mới bắt đầu nghiên cứu và phát triển sợi nhân tạo này.
Năm 1885, thành công của Bá tước Chardonnet đã mở ra một chương mới cho ngành dệt may, với sự ra đời của vải Rayon. Rayon được sản xuất lần đầu tại Hoa Kỳ vào năm 1911 với tên gọi “tơ nhân tạo”. Đến năm 1925, tên gọi “Rayon” chính thức được sử dụng. Mặc dù được ứng dụng rộng rãi trong nội thất từ những năm 1950, phải đến năm 1955, Rayon mới được cải tiến và trở nên phổ biến trong ngành may mặc.
Phân loại vải rayon
Vải Rayon có nhiều loại khác nhau, mỗi loại có quy trình sản xuất và đặc tính riêng biệt. Dưới đây là các loại vải Rayon phổ biến hiện nay:
Vải Rayon Viscose
Vải Rayon Viscose được sản xuất từ bột gỗ qua quá trình tái sinh cellulose. Loại vải này có cấu trúc vi sợi tương tự như sáp ong. Vải Rayon Viscose mềm mại, khả năng thấm hút tốt và bền vừa phải. Đây là chất liệu lý tưởng cho nhiều loại trang phục, đặc biệt trong những ngày hè nóng bức.
Tuy nhiên, vải Rayon Viscose dễ bị co rút, nhăn và mất form khi tiếp xúc với nước hoặc ánh nắng mặt trời trong thời gian dài.
Vải Rayon Lyocell
Rayon Lyocell được sản xuất từ cây sồi và trải qua quy trình sản xuất thân thiện với môi trường. Vải này có khả năng thấm hút tuyệt vời, kháng khuẩn tốt và màu sắc đa dạng. Rayon Lyocell thường được dùng để sản xuất quần áo cao cấp, đồ lót, đồ thể thao và khăn tắm.
So với cotton, Rayon Lyocell thấm hút tốt hơn và ít bị nhăn. Nó còn có thể kết hợp hài hòa với các sợi khác để tạo ra những chất liệu vải cao cấp. Do những ưu điểm vượt trội này, Rayon Lyocell thường được phân khúc ở thị trường cao cấp.
Vải Rayon Modal
Rayon Modal, hay Rayon HWM, được chiết xuất từ cellulose tinh khiết của gỗ cứng như sồi hoặc bạch dương. Rayon Modal thân thiện với môi trường và phù hợp với xu hướng thời trang đơn giản, xanh. Loại vải này mềm mại, thoáng mát và thấm hút tốt, nên rất được ưa chuộng trong sản xuất đồ lót, đồ ngủ và thời trang cao cấp.
Tuy nhiên, vải Rayon Modal có thể bị xù lông sau một thời gian sử dụng, đặc biệt với những người có làn da nhạy cảm.
Vải Cuprammonium Rayon
Vải Cuprammonium Rayon có bề mặt trơn mịn và bóng sáng, mang đến cảm giác mát mẻ và thoải mái khi mặc. Loại vải này được tạo ra từ cellulose hòa tan trong dung dịch đồng amoni. Mặc dù mềm mại và thoáng khí, vải Cuprammonium Rayon có độ bền kém và khả năng phục hồi thấp khi bị giãn.
Ưu và nhược điểm của vải
Ưu điểm của vải Rayon
Vải Rayon được biết đến với nhiều đặc tính nổi bật, mang lại sự thoải mái và vẻ đẹp sang trọng cho người mặc. Dưới đây là một số ưu điểm chính của loại vải này:
- Bề mặt mềm mại: Vải Rayon có bề mặt mịn màng và mềm mại, tạo cảm giác dễ chịu khi tiếp xúc với da. Đặc biệt, vải giúp người mặc thoải mái trong những ngày hè nóng bức.
- Độ bóng tự nhiên: Vải Rayon có độ bóng tự nhiên, mang lại vẻ ngoài sang trọng cho trang phục. Điều này giúp nâng cao giá trị thẩm mỹ của sản phẩm.
- Dễ nhuộm màu: Vải Rayon dễ dàng nhuộm màu và giữ màu lâu dài. Điều này cho phép tạo ra những sản phẩm với màu sắc rực rỡ và đa dạng.
- Khả năng hút ẩm tốt: Rayon có khả năng thấm hút mồ hôi rất tốt, giúp cơ thể luôn khô thoáng. Điều này đặc biệt quan trọng trong các hoạt động thể thao hoặc trong điều kiện thời tiết nóng ẩm.
- Giá thành hợp lý: So với các loại vải cao cấp như lụa, Rayon có giá thành thấp hơn. Do đó, vải này thường được sử dụng thay thế cho các loại vải đắt tiền hơn.
- An toàn cho sức khỏe: Với thành phần chính là cellulose từ bột gỗ, vải Rayon an toàn cho làn da và không gây kích ứng, phù hợp với mọi loại da.
- Kháng khuẩn: Một số loại Rayon, như Rayon Lyocell, có tính kháng khuẩn tự nhiên. Điều này giúp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn và mùi hôi, giữ cho quần áo luôn tươi mới.
Nhược điểm của vải Rayon
Mặc dù vải Rayon sở hữu nhiều ưu điểm, nhưng cũng tồn tại một số nhược điểm cần lưu ý:
- Ô nhiễm môi trường: Mặc dù được làm từ nguồn nguyên liệu tự nhiên, quá trình sản xuất Rayon vẫn sử dụng một số hóa chất gây ô nhiễm môi trường.
- Khó phân hủy tự nhiên: Rayon không phân hủy hoàn toàn trong môi trường tự nhiên, gây ra các vấn đề về ô nhiễm.
- Dễ ẩm mốc: Vải có khả năng hút ẩm cao, nếu không được bảo quản đúng cách sẽ dễ bị ẩm mốc.
- Dễ giãn: Rayon có xu hướng giãn ra sau một thời gian sử dụng, đặc biệt khi tiếp xúc với nước nóng hoặc các hóa chất mạnh.
- Mất form dáng: Quần áo làm từ Rayon dễ bị mất form ban đầu sau nhiều lần giặt và ủi. Điều này khiến vải không giữ được kiểu dáng như khi mới.
- Dễ nhăn: Vải dễ bị nhăn sau khi giặt, đòi hỏi phải là phẳng để phục hồi vẻ ngoài. Điều này có thể gây bất tiện cho người sử dụng.
- Dễ bị hỏng khi tiếp xúc với hóa chất: Rayon có thể bị hỏng hoặc mất màu khi tiếp xúc với các hóa chất mạnh, như thuốc tẩy hay chất tẩy rửa.
Xem thêm: Nguồn gốc của vải voan
Quy trình sản xuất của chất rayon
Quy trình sản xuất vải Rayon (hay còn gọi là sợi Rayon) bao gồm nhiều bước, từ việc chiết xuất cellulose đến tạo ra các sợi vải cuối cùng. Dưới đây là quy trình sản xuất vải Rayon chi tiết:
Bước 1: Chiết xuất cellulose
Cellulose tinh khiết được chiết xuất từ các nguồn tự nhiên như gỗ, bông hay tre. Sau đó, cellulose này được xử lý bằng dung dịch natri hidroxit để tạo thành các tấm cellulose kiềm. Các tấm cellulose được nghiền nhỏ và ủ trong điều kiện nhiệt độ 20-25°C và độ ẩm 60-70%. Thời gian ủ kéo dài từ 2 đến 3 ngày, giúp chuẩn bị nguyên liệu cho các bước tiếp theo.
Bước 2: Tạo xanthate
Các mảnh vụn cellulose kiềm được trộn với carbon disulfide dưới nhiệt độ và áp suất thích hợp. Quá trình này tạo thành một hợp chất màu cam gọi là natri cellulose xanthate. Hợp chất này được hòa tan trong dung dịch kiềm đậm đặc để tạo thành một dung dịch nhớt sánh. Sau khi lọc để loại bỏ tạp chất, dung dịch xanthate được bảo quản trong thùng kín.
Bước 3: Tạo dung dịch viscose
Dung dịch viscose được tạo thành từ hợp chất xanthate khi được bơm qua đầu phun có nhiều lỗ nhỏ. Khi dung dịch viscose tiếp xúc với dòng axit chảy ngược chiều, nó sẽ đông tụ và hình thành các sợi cellulose tái sinh liên tục. Nếu muốn sản xuất sợi ngắn (sợi ghim), người ta sử dụng trục quay có lỗ lớn. Ngược lại, để tạo sợi dài (filament), trục quay sẽ có các lỗ nhỏ hơn.
Bước 4: Kéo sợi
Sợi cellulose tái sinh sau khi đông tụ được đưa vào máy kéo sợi. Tại đây, sợi sẽ được kéo căng và kéo dài liên tục. Đồng thời uốn cong và xoắn để tạo thành sợi chỉ. Quá trình kéo sợi có thể được thực hiện bằng các phương pháp khác nhau, như kéo sợi bằng nồi, kéo sợi chỉ. Cách thức kéo sợi sẽ tùy thuộc vào yêu cầu của loại sợi và sản phẩm cuối cùng.
Bước 5: Dệt thành vải
Sau khi được kéo thành sợi, sợi Rayon sẽ được tẩy trắng để loại bỏ tạp chất. Sau đó, sợi được nhuộm màu theo yêu cầu của sản phẩm. Để tăng cường độ bền và độ bóng, sợi Rayon còn được xử lý bằng các hóa chất đặc biệt. Cuối cùng, vải thành phẩm sẽ được kiểm tra kỹ lưỡng về các tính năng như độ trơn tru, khả năng chống cháy, độ co rút và các đặc điểm khác trước khi đưa ra thị trường tiêu thụ.
Ứng dụng của vải Rayon trong đời sống
Vải Rayon là sợi bán tổng hợp, được ứng dụng rộng rãi nhờ tính mềm mại và thấm hút tốt. Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến của vải Rayon trong cuộc sống:
- Sản phẩm may mặc
Với độ mềm mại, bền bỉ và, Rayon là lựa chọn lý tưởng trong thời trang. Vải này được dùng để may áo sơ mi, quần âu, váy,… đồ bơi và quần áo mùa hè. Bên cạnh đó, vải Rayon còn được sử dụng để may khăn choàng, cà vạt, kurta, sari và nhiều loại trang phục truyền thống.
- Đồ dùng nội thất
Rayon cũng được ứng dụng trong thiết kế nội thất, như rèm cửa, khăn tắm, khăn trải bàn, drap giường. Những sản phẩm này mang lại cảm giác sang trọng và thoải mái cho không gian sống.
- Ứng dụng trong công nghiệp
Vải Rayon đóng vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực công nghiệp, đặc biệt là trong y tế. Với độ bền cao và khả năng chịu nhiệt tốt, Rayon được dùng trong sản xuất lốp xe ô tô.
Ngoài ra, Rayon còn được sử dụng để sản xuất sản phẩm vệ sinh phụ nữ, nhờ khả năng thấm hút vượt trội. Bên cạnh đó, Rayon cũng được ứng dụng trong sản xuất các sản phẩm không dệt phục vụ nhiều mục đích trong đời sống.
Cách bảo quản chất liệu vải
Để bảo quản vải rayon và giữ được độ bền, vẻ đẹp cũng như các tính năng của nó, bạn cần chú ý một số điều sau:
- Nên giặt vải bằng tay để tránh làm hư hại sợi vải. Nếu giặt máy, hãy chọn chế độ giặt nhẹ và cho vào túi giặt để bảo vệ.
- Sử dụng chất tẩy rửa nhẹ, không chứa chất tẩy trắng mạnh để bảo vệ màu sắc và bề mặt của vải.
- Sau khi giặt xong, hãy phơi vải ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Điều này giúp tránh làm phai màu và giảm độ bền của vải.
- Luôn tham khảo hướng dẫn trên nhãn mác của sản phẩm rayon trước khi giặt để chọn phương pháp giặt giũ thích hợp nhất.
- Tránh sử dụng máy sấy, vì nhiệt độ cao có thể khiến vải co lại và làm hỏng kết cấu của vải.
- Nếu cần ủi, hãy sử dụng bàn là ở nhiệt độ thấp và dùng vải ẩm giữa bàn là và vải để tránh làm hỏng bề mặt vải.
- Nếu có thể, bạn nên treo các sản phẩm vải rayon để tránh nếp nhăn. Nếu cần gấp, hãy sử dụng giấy bạc để bảo vệ vải.
- Tránh để vải tiếp xúc với các hóa chất mạnh như thuốc tẩy, nước hoa hoặc các sản phẩm làm sạch mạnh, vì chúng có thể làm hỏng vải.
